در همین راستا، خروج از خام‌فروشی نفت، حرکت به سوی افزایش تولید فراورده‌های نفتی و توجه به زنجیره ارزش و تولید محصولات نهایی از طریق آن می‌تواند یکی از پایه‌های اصلی اقتصادمقاومتی محسوب شود. گرچه بخش عمده‌ای از اقتصاد کشور اتکا به نفت دارد و تأمین ارزی توسط فروش نفت صورت می‌گیرد، اما از سوی دیگر همین موضوع به پاشنه آشیل اقتصاد و آسیب‌پذیری‌اش از این ناحیه منجر شده است؛ بنابراین در چنین شرایطی تولید فراورده‌های نفتی می‌تواند ارزش‌افزوده بالاتری را نسبت به صادرات نفت خام در پی داشته باشد و همچنین نیازهای کشور به مشتقات نفتی را فراهم کند.

پتروپالایشگاه‌ها یکی از عرصه‌های پربازده و به‌روز در راستای افزایش ارزش نهایی نفت خام هستند. ایران با دارا بودن بیش از ۳۳ تریلیون مترمکعب ذخایر متعارف گاز طبیعی و ۱۵۷میلیارد بشکه ذخایر قابل‌برداشت نفت خام، ظرفیت بسیار خوبی را برای گسترش و تقویت صنعت پتروشیمی و پتروپالایشگاهی با هدف تکمیل زنجیره ارزش نفت و گاز داراست. در حالی‌ که بسیاری از صنایع کشور نیازمند محصولات پتروشیمی هستند که تولید آن از طریق خوراک مایع صورت می‌گیرد، در چنین شرایطی واردات چنین اقلامی در دوره تحریم به‌نوعی بر تبعات وابستگی نفتی می‌افزاید. این در حالی است که بازدهی قابل‌توجه پتروپالایشگاه‌ها، آلودگی کمتر، تأمین مواد برای صنایع تکمیلی، جلوگیری از خروج ارز، منحصربه‌فرد نبودن نفت خام ایران، ایجاد اشتغال، افزایش صادرات، بهبود اقتصاد و افزایش تولید ناخالص ملی از جمله مزایای پتروپالایشگاه‌ها در دوره تحریمی است و حرکت کشور در این مسیر را اجتناب‌ناپذیر می‌کند.

زمانبر بودن ساخت پتروپالایشگاه یکی از دلایل عدم‌اقبال دولت به انجام چنین کاری است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند اگرچه ساخت پتروپالایشگاه به ‌طور میانگین سه تا پنج سال زمان می‌برد اما در صورت عملیاتی شدن آن، آثار و دستاوردهای بلندمدتی را شاهد خواهیم بود و در نتیجه آن نه‌تنها زنجیره تحریم نفتی شکسته می‌شود بلکه کارآفرینی و حرکت سرمایه‌های مردم به سمت اقدام‌های مولد محقق می‌شود. همچنین با توجه به بالا رفتن میزان تولید نفت توسط کشورهای نفتی در سال‌های اخیر، در جریان بودن اقدام‌های سیاسی‌کارانه اوپک و تلاش برخی اعضا همچون عربستان برای افزایش تولیدات نفتی با هدف تقابل با ایران و کاهش چشمگیر فروش نفت خام کشورمان، به نظر می‌رسد حرکت به ‌سوی افزایش فراورده‌های نفتی و ساخت پتروپالایشگاه‌ها اقدامی ضروری است. با این تفاسیر، دولت و نهادهای تصمیم‌گیر باید مطابق اسناد بالادستی و چشم‌اندازهای توسعه‌ای به سمت رهایی از خام‌فروشی نفت حرکت کنند تا کشور در عرصه جنگ انرژی از دیگر رقیبان عقب نماند.